Staatssecretaris Jean Rummenie (Visserij en Natuur, BBB) zei deze week, ‘out of the box’, te onderzoeken of het zin heeft fokboerderijen voor grutto’s op te richten om de nationale vogel voor uitsterven te behoeden. Nederland is het belangrijkste leefgebied van de grutto, die zijn naam dankt aan zijn baltsroep, maar door de intensieve landbouw verdwijnt de steltloper als sneeuw (voor de zon, maar sneeuw is op zich al een zeldzaamheid geworden). Lees verder
de Volkskrant
Er zijn 28 berichten getagd als de Volkskrant.
Het verschil tussen ‘je kunt’ en ‘je kan’ kennen we haast niet meer
Vorige week ontving de Volkskrant een e-mail met als onderwerp ‘Flaters’. ‘Zou je van de daken willen schreeuwen dat: Het is ‘je kunt’ en niet ‘je kan’ (Randstedelijk provincialisme) en dat: Het is zich ergeren aan iets/iemand of dat iets/iemand je irriteert!’ De aanleiding werd niet vermeld. Of dit flaters zijn, verdient nader onderzoek. Lees verder
De cuckstoelmeme kon op veel bijval rekenen
‘Ben je bekend met de thans rondgaande cuckstoelmeme?’, appte een vriend me laatst. Hij voegde een link toe naar een post op X van ene ‘jantje’ (@racekak), een foto van een vrijstaande blauwe stoel in een NS-trein, met als bijschrift: ‘Yess de cuckstoel is nog vrij.’ Lees verder
Het interessantste stukje over ooit ooit?
Drie koppen herinnerden deze week aan een e-mail van P. de Kort uit Nijmegen, eerder dit jaar. Bij sport was te lezen: ‘Is Sholei Ohtani de beste honkballer ooit?’ Bij muziek: ‘Tenorsaxofonist Benny Golson schreef een van de mooiste jazzstandards ooit’. En de wetenschapsredactie kopte: ‘Het grootste radio-observatorium ter wereld, gevoeliger en scherper dan ooit’. Lees verder
Twee gevoelens, één woord, voor mannen met verlangens
Met mijn leesclub besprak ik The Will to Change: Men, Masculinity, and Love van feminist bell hooks. Mannelijkheid wordt vaak opgevat als ‘het (moeten) domineren van anderen’, vooral van vrouwen, zo schrijft zij. Omdat het dagelijks leven de meeste mannen weinig ruimte biedt anderen te overheersen, is pornografie waarin vrouwen worden gedominieerd en vernederd zo populair. Lees verder
Alarmbellen bij een virus dat zich ‘in alarmistisch tempo’ verspreidt
‘Volgens de de Africa CDC verspreidt mpox zich in een alarmistisch tempo.’ Die zin verscheen onlangs ’s avonds laat op de website van de Volkskrant. Drie uur later stuurde lezer I. Djuly daarover een e-mail met de vraag: ‘Bedoelt u alarmerend tempo?’ De volgende ochtend heeft een redacteur het woord alarmistisch vervangen door alarmerend. Lees verder
Moeten rellende studenten zich voortaan identificeren of legitimeren?
‘Moeten studenten zich echt identificeren, hun eigen identiteit vaststellen’, schreef Dick Sluis in een e-mail aan het taalloket van de Volkskrant, ‘of is het beter als ze zich legitimeren?’ Identificeren lijkt hem ‘eerder een taak van de universiteit. Wellicht kunnen ze zich wel legitimeren.’ Sluis mailde naar aanleiding van het nieuws dat universiteitsbesturen niet meer zullen onderhandelen met protesterende studenten die anoniem wensen te blijven. Lees verder
Een korte onderdompeling in de wereld van de wilg
Dat je je maar even ergens in hoeft te verdiepen om onbekende woorden te ontdekken, bleek opnieuw toen ik mij onderdompelde in de wereld van de wilg. In mijn geboortedorp was dat een veelgeziene boom, maar pas nu ik enkele wilgenstekjes in de zompige grond rondom ons huis in Noord-Spanje heb geplant, heb ik die boom wat nader bestudeerd. Lees verder
Zijn die ‘andere’ collega’s niet ook gewoon collega’s?
K. van den Berg uit Hengelo schreef de Volkskrant er in 2022 al eens een mail over, en begin deze maand opnieuw. Onderwerp: ‘Taalgebruik’. Strekking: slordig taalgebruik. Specifieker: overbodig gebruik van het bijvoeglijk naamwoord ‘andere’ in zinsneden als ‘mijn andere collega’s’ of ‘andere dorpsgenoten’, waar ‘collega’s’ of ‘dorpsgenoten’ zou hebben volstaan. Lees verder
Earthfulness is een soort mindfulness, maar dan omgekeerd: niet naar binnen, maar naar buiten
Vorige week zondag, een item bij Vroege vogels over ‘earthfulness’. De directeur en medeoprichter van de gelijknamige stichting zei: ‘We zitten te veel in ons hoofd en te weinig voelen we ons onderdeel van de natuur en alles om ons heen.’ Meer earthfulness is nodig: ‘de bewuste beleving van verbondenheid met natuur in het dagelijkse leven’. Lees verder
Leids Cabaret Festival: voor de taalpurist valt er niets te lachen
‘Tot mijn grote verbazing zag ik in de zaterdageditie van 10 februari verkeerd woordgebruik op de voorpagina’, schreef F. Visser op 15 februari. ‘Dit ben ik niet van de Volkskrant gewend.’ Het betrof de kop ‘Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit’. Het woord ‘vroeger’ zou hier onjuist zijn, aldus Visser. ‘Vroeger wordt gebruikt om iets uit het verleden aan te duiden. Met de inhoud van het artikel in het achterhoofd wordt hier waarschijnlijk ‘eerder’ bedoeld.’ Lees verder
Met alle vertalingen van het woord ‘koevoet’ kun je een aardig boerderijtje beginnen
Op het eerste gezicht geen bijzonder woord, ‘koevoet’. Maar nadat mijn Spaanse vriendin en ik laatst met een breekijzer het valse plafond in ons huis hadden losgewrikt, dacht ik toch: hé, bijzonder woord. Lees verder
Congruentie, liggen we daar met ons allen nog weleens wakker om?
Ingrid van der Elst uit Bilthoven schrijft dat ze in de derde klas van de middelbare school een opstel had geschreven dat werd beloond met een 9. De leraar had één grammaticale fout gezien. Ze had geschreven ‘Toen we met z’n allen door de nacht slopen’, de docent had dat verbeterd in ‘Toen we met ons allen door de nacht slopen’. De docent had gelijk, vindt Van der Elst. ‘Tenslotte schrijf je ook, als je in de ik-vorm schrijft: ‘Toen ik in mijn eentje door de nacht sloop’, en niet ‘Toen ik in z’n eentje door de nacht sloop’. Lees verder
Al hompelend verlangt de depri bourgeois ernaar elders te zijn
Jan van Tienens zelfhulpparodie De verworvenheden, waarover onlangs een reportage in de Volkskrant stond, biedt de lezer handvatten om net als de verteller een verlangen te ontwikkelen op Hompelvoet te zijn. Hompelvoet is een onbewoond eiland in het Grevelingenmeer. Het is ook een woord op een landkaart waarvan de klank en gevoelswaarde de verteller bekoren, en hij wil weten ‘of het er zijn net zo goed voelt als het uitspreken van de naam zelf’. Lees verder
Kun je ontkennen dat je een polderfascist bent door je te distantiëren van het poldermodel?
Na de PVV-zege van afgelopen week werd her en der gedemonstreerd tegen fascisme. Het verband tussen het een en ander leek duidelijk. Bij een talkshow zat een jonge demonstrant in het publiek. ‘Was het een demonstratie voor of tegen iets?’, vroeg de presentator haar – het niveau was hoog. Ze zei dat het een demonstratie tegen fascisme was. ‘Omdat je vindt dat Wilders fascistisch is?’, vroeg de presentator door. ‘Ja’, zei de vrouw. Lees verder
Is ‘iemand voor de rechter slepen’ Volkskrant-onwaardige taal?
Diverse lezers vinden het ongepast om ‘iemand voor de rechter dagen’ te verwoorden als ‘iemand voor de rechter slepen’. Dat komt nogal eens voor. Het recentste voorbeeld is van 14 november: ‘The Bulldog sleept Red Bull voor de rechter’, al schreven de hieronder geciteerde lezers naar aanleiding van eerdere artikelen. Lees verder
Hoe op een vroeg verjaarsfeest een nieuw woord het licht zag
We waren weer eens met bijna de gehele familie bijeen en vierden alvast de verjaardag van Robin, die zes jaar geleden op 2 maart ter wereld kwam. Omdat het feest zeven dagen voor de geboortedatum plaatsvond, sprak de jarige van een ‘voorverjaardag’, een neologisme dat door alle familieleden werd omarmd. Er hing een voorverjaardagsslinger aan het plafond, na het ontbijt kreeg ze voorverjaardagscadeaus en ’s middags aten we voorverjaardagstaart. Lees verder
De beesten: een alderbastend mooie roman
Een vriend uit Amsterdam liet na zijn bezoek aan ons tijdelijke huis in ruraal Galicië De beesten van Gijs Wilbrink voor me achter, een roman over ruraal Gelderland. ‘Een dijk van een debuutroman’, zei Maarten Steenmeijer erover in de Volkskrant, een blurb die samen met de door hem gegeven 5 sterren op de cover prijkt. Lees verder
Bauschan hield niet van koddebeiers
Dat mijn herdershond op 6 december moeder werd van een enkele, roetzwarte pup, leek mij een goede aanleiding om eindelijk eens Thomas Manns Baas en hond te lezen. Vanaf pagina 1 gloeiden mijn wangen van blijdschap over Manns taalgebruik (vertaling Pé Hawinkels, 1974). Zou de eerste zin niet de gehele kolom in beslag nemen, dan had ik hem hier integraal geciteerd. De ‘tovenaar’ publiceerde het boekje in 1919, terwijl hij al begonnen was De toverberg te schrijven – vergelijkbaar met Michelangelo, die tijdens het bouwen van de Sint-Pieter naar verluidt ook een aardig hondenhok timmerde. Lees verder
Al wallebakkend komt men niet verder dan smeuïge anekdotiek
Sinds ik naar het Spaanse platteland ben verhuisd, dompel ik me graag onder in verhalen die het boerenleven behandelen. Zo las ik laatst John Bergers Het varken aarde, over de mensen wonend aan de voet van de Franse Alpen wier levenswijze (zelfvoorzienend, kleinschalig) bedreigd wordt door modernisering en vooruitgangsdenken. Ook keek ik Cow van Andrea Arnold, een film waarin ze het droeve lot van een industriële melkkoe in beeld brengt. Via boeken en films verhoud ik mij tot mijn nieuwe, rurale leefomgeving, en voed ik het romantische ideaal dat ik van premoderne boeren heb. Lees verder