Sidney Lumet vroeg eens aan Akira Kurosawa waarom hij een scène in Ran op een bepaalde manier gekadreerd had. De Japanse cineast antwoordde dat als hij de camera iets naar links had gericht, dat dan de Sony-fabriek in beeld was gekomen, en bij tien centimeter naar rechts was het vliegveld te zien geweest – twee elementen die niet van pas kwamen in zijn zestiende-eeuwse kostuumdrama. Alleen filmmakers zelf weten welke overwegingen er schuilgaan achter hun keuzes, maar grosso modo mag je van ze verwachten dat stijl en techniek (de vorm) ingegeven zijn door het thema van de film (de inhoud, het idee). Die twee zijn niet los van elkaar te zien: de gehele film is vormgegeven, en die vorm bepaalt hoe de kijker de inhoud interpreteert. Lees verder
film
Er zijn 43 berichten getagd als film.
Film als staat van verwarring
Wat zou V uit V for Vendetta (James McTeigue, 2005) doen als hij op die desbetreffende ochtend in The Trial (Orson Welles, 1962) ontwaakt in het bed van Josef K.? Hij zou de indringers onschadelijk maken, de gordijnen sluiten en met dominostenen in de weer gaan. ‘Burgers moeten niet bang zijn voor de staat’, zegt hij tegen zijn buurvrouw, ‘de staat moet bang zijn voor burgers.’ De kafkaëske rechtbank zou diezelfde dag nog exploderen, op de maat van de Vijfde van Beethoven. Lees verder
Wij zijn ons brein de film
Stel je voor: je geliefde verandert langzaam in een enorme lul. Hij of zij gedraagt zich als een puber, wat soms best lachen is, maar neemt ook grote risico’s, en pleegt zelfs misdrijven. Je blijft van iemand houden, want ja, het blijft toch je geliefde, maar vrolijk word je er niet van. Dan blijkt je lief ineens een hersentumor te hebben, wat de gedragsverandering misschien verklaart. Je klampt je daaraan vast, verdiept je in boeken als Wij zijn ons brein en begint te geloven dat menselijk gedrag volledig gedetermineerd is door de hersenen. Maar hou je jezelf niet gewoon voor de gek? Was je geliefde niet altijd al een lul? Lees verder
Misselijkmakend politiegeweld
Filmmaker Kathryn Bigelow, tot nu toe de enige vrouw die als regisseur een Oscar won, staat bekend om haar haast journalistieke speelfilms: ze schotelt de recente geschiedenis in dramatische vorm voor aan een groot publiek, dus je zou haar best een historicus van het heden kunnen noemen. Na een film over de Irak-oorlog ( The Hurt Locker, 2008) en een over de opsporing en uitschakeling van Osama Bin Laden ( Zero Dark Thirty, 2012) komt ze nu metDetroit, over de vijfdaagse rellen in die stad in 1967. Die vonden weliswaar vijftig jaar geleden plaats, maar het thema van de film – racisme en geweld tegen zwarte Amerikanen – is razend actueel. Zie alleen al de recente VICE-documentaire over extreemrechtse activisten in Charlottesville. Lees verder
Een essay over kunst en publiek, en voorstellingen die (n)iets voorstellen
Geschreven voor Rekto Verso: Begin april speelde de 67-jarige Italiaanse acteur Giovanni Mongiano een voorstelling van ruim een uur voor een lege zaal. In diezelfde periode speelde er een uitverkocht stuk van Micha Wertheim in Nederlandse theaters – zonder Micha Wertheim, die zat gewoon thuis. Samen schijnen ze licht op de vraag: wanneer stelt een voorstelling echt iets voor? Lees verder
Hiphopmusical Patti Cake$
Mensen hebben dromen, en Amerikaanse films verbeelden graag hoe die dromen werkelijkheid worden. Zo ook Patti Cake$, het speelfilmdebuut van de uit New Jersey afkomstige Geremy Jasper. Hoofdpersoon Patricia (aka Killa P, aka Patti Cake$, gespeeld door Danielle Macdonald) is 23 en wil rapper zijn. Het zit haar niet mee in het leven: ze is arm, haar moeder is aan de drank, haar oma ernstig ziek, ze worstelt met overgewicht en heeft een rotbaantje bij een karaokebar. Haar grote liefde is hiphop en ze schrijft schriftjes vol met bars. Lees verder
Martijn Maria Smits over zijn film Waldstille
De Brabantse filmmaker Martijn Maria Smits (1977) heeft een zware stem, een rossige baard en helblauwe ogen. Hij lijkt op een Viking, en daarom is het passend dat hij op Sicilië woont, want dat Italiaanse eiland werd bijna duizend jaar geleden door de Noormannen veroverd. Aan zijn hand prijkt een gouden ring met een doodskop, en om de paar zinnen barst hij uit in een diepe bulderlach. Soms duurt het even voor hij op iemands naam komt, zoals de naam van die ene acteur uit Drive, misschien omdat hij tijdens het schrijven van zijn films veel rookt en drinkt. Daarom zijn zijn films ook wat somber, zegt hij. Lees verder
Ties Schenk over speelfilmdebuut Monk
Het moderne gezinsleven is veeleisend, stelt filmmaker Ties Schenk. Ze maakte er de film Monk over, naar een scenario van Roosmarijn Roos Rosa de Carvalho. Monk is een dertienjarige hypochonder. Zijn vader is kunstenaar en heeft zichzelf in zijn atelier opgesloten, zijn moeder is een gepassioneerde Spaanse die geen zin meer heeft om de huisvrouw te spelen. Zijn zus Joni (Olivia Lonsdale) is een typisch pubermeisje. Iedereen is erg met zichzelf bezig, maar tijdens een onverwachte roadtrip naar Spanje ontdekken ze hoe verbonden ze eigenlijk zijn. Lees verder
Interview met Fien Troch over nieuwe film Home
Je hebt als tiener het recht om tijd te verspillen, te hangen, en niks te doen. Dat is wat filmmaker Fien Troch de wereld wil meegeven met haar nieuwe film Home, die op 23 maart in première ging. Het is een realistisch portret van jong zijn, met onprofessionele maar talentvolle jonge acteurs in de hoofdrol. De film werd gefilmd in documentairestijl en voor een deel geschoten met smartphones. Op het Filmfestival van Venetië won Troch met Home de Prijs voor Beste Regie. Ik sprak met haar in EYE in Amsterdam over Home, filmmaken en jong zijn. Lees verder
Documentaire over The Stooges
Een vreemd fenomeen treedt op wanneer je na lange tijd terugkijkt naar het werk van een kunstenaar die aan de basis stond van ‘een beweging’ in de populaire cultuur: het origineel is ondertussen zo vaak geïmiteerd dat het achteraf zelf cliché lijkt. Een documentaire over The Stooges, de grondleggers van de punk en de alternatieve rock, draagt dat risico in zich. Toch slaagt filmmaker Jim Jarmusch erin de originaliteit van The Stooges over te brengen in zijn nieuwe documentaire Gimme Danger. Lees verder
Het failliet van de Amerikaanse droom
In 2013 studeerde ik in Nijmegen en woonde ik tegenover een Coop. Elke woensdag rond zeven uur ’s ochtends zette een medewerker zes vuilnisbakken met eten aan de straat: dingen over de datum, beurs fruit, opengescheurde verpakkingen. Mijn huisgenoot en ik haalden tachtig procent van onze wekelijkse boodschappen uit die bakken. We waren heus niet arm, maar het was gratis, en het voelde als verzet tegen de wegwerpmaatschappij. Lees verder
Vertel de rechter dat ik van mijn vrouw houd
De nieuwe film Loving vertelt het waargebeurde verhaal van het echtpaar Richard en Mildred Loving uit de Amerikaanse staat Virginia. Richard is wit, Mildred is zwart. Richards tanden zijn bruin, maar daar gaat het niet om. In de zomer van 1958, kort na hun huwelijk, worden Richard en Mildred door de politie opgepakt, want trouwen met iemand van een andere huidskleur mag niet in Virginia. Voor straf mogen ze 25 jaar niet in hun thuisstaat komen, dus verkassen ze naar Washington, ver weg van hun families en het groene landschap. Pas in 1967 oordeelt het Hooggerechtshof dat het verbod op ‘gemengde’ huwelijken onzinnig is. Lees verder
De mannen die naar Noorwegen gaan omdat ze van de allerzwartste metal houden
Noorwegen is niet alleen het land van fjorden en bruine kaas, het is ook de bakermat van de black metal. In de jaren negentig had het genre in Noorwegen nog een behoorlijk duivels karakter, met kerkverbrandingen en moordpartijen, maar inmiddels is de blackmetalscene een tamme toeristische trekpleister geworden. Veel inheemse metalheads hebben hun lijkenschmink en omgekeerde kruizen aan de naaldbomen gehangen; toch blijven de buitenlandse ‘blackpackers’ komen. Lees verder
Utopische ode aan de dichtkunst
Als je schrijver bent, heb je momenten waarop je denkt: ik stop met het internet, ik breng een rigide structuur aan in mijn leven, ik ga wandelingen maken en eindelijk eens Infinite Jest lezen, en ik werk vanaf nu alleen nog maar met een pen en een notitieboekje. Het is een utopie, en het leven van Paterson, de hoofdpersoon van de magnifieke nieuwe film Paterson van Jim Jarmusch. Lees verder
In maanlicht zijn zwarte jochies blauw
“In maanlicht zijn zwarte jochies blauw, dus ik noem jou Blue,” zei een oud Cubaans vrouwtje ooit tegen drugsdealer Juan, die het op zijn beurt vertelt aan de jonge Chiron, hoofdpersoon van de meesterlijke nieuwe film Moonlight. Maar wat Moonlight laat zien is dat zwarte jochies in zonlicht toch vooral zwart zijn, en wat dat in de Verenigde Staten betekent. Lees verder
Waarom 5 december een mooie dag is om naar de film ‘Bamboozled’ te kijken
Zwarte Piet is een vernederende stereotypering van zwarte mensen, en daarmee racistisch. Niemand maakte de pijn die (mis)representatie veroorzaakt beter invoelbaar dan regisseur Spike Lee in zijn verguisde meesterwerk Bamboozled uit 2000, die op Sinterklaasavond 2016 deels te zien was in EYE in Amsterdam, in het kader van het programma ‘Looking For America’ en voorafgaande aan Lee’s eerdere film She’s Gotta Have It (1986). Lees verder
Mannen zijn honden
Nola Darling belichaamt de seksuele revolutie van de jaren tachtig in Spike Lee’s She’s Gotta Have It (1986). Ze wil vrij zijn, heeft drie minnaars en is daar open over. Toch wil elke man haar voor zichzelf. Lees verder
William Greaves ving de tijdgeest van de jaren ’60 in absurde documentaire
Geen film geeft de tijdgeest van de jaren zestig zo intelligent weer als Symbiopsychotaxiplasm: Take One (1968). Regisseur William Greaves liet verschillende acteurs in het New Yorkse Central Park één scène spelen en filmde dat. Een tweede filmploeg filmde hem en de acteurs, en een derde filmde al het bovenstaande en alles daaromheen. Meer instructies waren er niet, wel was ‘het concept’ uitgedeeld, maar dat snapte niemand. Lees verder
Ik sprak de regisseurs van Black over hun nieuwe Hollywood-leven
Het Brusselse powerduo Adil el Arbi en Bilall Fallah zit al weer tien weken in Los Angeles. De regisseurs van de steengoede films Image (2014) en Black (2015) tekenden bij Paramount Pictures voor de regie van het langverwachte vierde deel van Beverly Hills Cop, met uiteraard een hoofdrol voor Eddy Murphy als roekeloze detective Axel Foley. Lees verder
Gedachten over filmmakers als geschiedschrijvers
Als ik je dit weekend op een feest zie en vraag wie je favoriete historicus is, dan is de kans groot dat je eerst “HA!” zegt en dan “WEET IK VEEL!”. Misschien kom je later nog met Geert Mak aanzetten, zo van: joh, ik lachte net wel, maar ik ken natuurlijk Geert Mak dus laten we doen alsof dat mijn favoriete is en het er daarna nooit meer over hebben. Biertje? Lees verder