Bij ons op de Buurtschool in Noordeloos hadden we zo’n tweemaal jaars een brandoefening. Schoolhoofd Schrijver kondigde die exercitie ruim van tevoren aan, geflankeerd door het hoofd van de vrijwillige brandweer. In ons dorpje zaten de school en de kazerne in dezelfde straat; bij brand hadden ze onze lessenaars vanuit de kazerne kunnen natspuiten. ‘Als de bel drie keer luidt’, legde meester Schrijver uit, ‘sta dan op van je schoolbank, laat je spullen liggen en volg de meester of juffrouw twee-aan-twee naar de dichtstbijzijnde nooduitgang.’ Lees verder
film
Er zijn 43 berichten getagd als film.
Filmfestival van goden en mensen vooral menselijk
Oscar Keyser heeft sinds zijn aantreden als programmeur bij Studio/K al zoveel bijzondere filmavonden georganiseerd, vaak samen met zijn vader Gawie (filmcriticus bij De Groene Amsterdammer), dat de ‘K’ achter Studio inmiddels ook een beetje staat voor Keyser. Afgelopen maart zag ik er Mad Max: Fury Road in ‘chrome’, waarmee niet de browser, maar een indringende, zilveren kleurstelling werd bedoeld. Ook herinner ik me een verkleurde 35mm-kopie van Easy Rider, eind mei 2018 afgespeeld op een projector die Keyser jr. bij Rialto van zolder had mogen slepen. Nerveus doch charmant hield Oscar een introductiepraatje, en als het beeld tijdens de film weer eens op zwart sprong, praatte zijn vader de tijd vol, het publiek er steeds weer op wijzend dat ze getuige waren een zeer, zeer bijzondere gebeurtenis. Dat was ook zo. Lees verder
Dubbele regenboog op verder neerslachtige dag
‘Er is geen dieper, mysterieuzer en zorgwekkender mysterie dan het mysterie van ons bestaan.’ Die quote staat op de muur tegenover de ingang van de Tarkovski-tentoonstelling in Eye. Andrej Tarkovski (1932-1986) mag dan een heilige van de cinema zijn, ik denk dat er een dieper mysterie is: dat van ons bewustzijn, en dus van ons lijden. Dat we bestaan is een godswonder, maar waarom moeten we daarnaast doordrongen zijn van de zinloosheid en absurditeit ervan? Elke dag hijsen we ons uit bed om dingen te doen waar we niet zo veel zin in hebben, zoals door de regen fietsen, terwijl ons lichaam protesteert en de tijd ons door de vingers glipt. Waarom? Lees verder
Korte films in Cavia
Het is even zoeken naar Filmhuis Cavia, zeker als je in Amsterdam-Oost woont en niet zo bekend bent in West. Aangekomen bij het Westerpark kijk ik op mijn kaart: hier oversteken, dan de kade volgen. Het is een benauwde zomeravond en ik heb kilometers tegen de westerwind in getrapt, het zweet staat op mijn rug. In de Staatsliedenbuurt is het stil. De mensen kijken naar Zomergasten of ze staan nog op Lowlands, maar niet ik. Ik ga naar een speciale zomeravondvoorstelling in het meest rafelige filmhuis van Amsterdam. Lees verder
Film kijken als daad van verzet
Op zondagochtend naar het filmtheater om een Italiaanse klassieker uit 1976 te zien is een daad van verzet. Verzet tegen het comfort van je eigen bed, verzet tegen een langdurig ontbijt, verzet tegen de kater, verzet tegen Netflix en de rest van de consumptiemaatschappij. Zo voelt het tenminste, als ik op zondag 7 juli om kwart over elf ‘s morgens tamelijk brak bij het Louis Hartlooper Complex arriveer, na anderhalf uur reizen per fiets, metro en trein, voor Novecento. Lees verder
Roadmovie in hartje Europa
Het kale appartement van haar neef, een overdekt winkelcentrum vol rokers, een station waar je aan de balie geen informatie kunt krijgen — hoofdpersoon Alma komt in Take Me Somewhere Nice op veel plekken, maar nergens is het echtnice. Ze woont van kinds af aan met haar Bosnische moeder in Nederland. Haar vader hield het hier niet uit en keerde terug. Nu ligt Alma’s vader in een Bosnisch ziekenhuis en reist ze naar hem toe. Haar neef en een vriend begeleiden Alma, wat een bitterzoete roadmovie oplevert. Lees verder
Waarom keren mensen terug naar een stad die totaal verwoest is door oorlog?
De Iraakse stad Mosoel ken je waarschijnlijk uit het nieuws. Mosoel is oorlog, Mosoel is ISIS, Mosoel is foute boel. Maar wat je vergeet als je verhalen vooral via je telefoonscherm binnenkrijgt, is dat Mosoel een echte stad is met echte mensen, die niet veel verschillen van mensen die je kent. Ze hebben ouders, ze hebben kinderen, ze hebben vrienden, werk en dromen. Ze hebben alleen geen huis meer, want Mosoel is totaal aan gort geschoten. Waarom zouden vluchtelingen daarnaar terugkeren, en niet niet elders opnieuw beginnen? Die vraag was het beginpunt van Stad van twee lentes, een nieuwe documentaire van de Nederlandse makers Frederick Mansell en Laurens Samsom. Lees verder
Een film die met zichzelf speelt
Vier jaar na zijn afstudeerfilm Onno de onwetende, gaat maandag in Rotterdam de film Nocturne van Viktor van der Valk in première, een duistere lowbudgetfilm waar de liefde voor het medium film vanaf spat. Nocturne neemt je mee in het hoofd van Alex, een filmmaker in crisis, die van zijn geldschieter nog één nacht krijgt om zijn diep persoonlijke filmproject af te ronden. Maar Alex (gespeeld door Viktors broer Vincent) is in de war: zijn vriendin is vertrokken, zijn moeder ziek, hij twijfelt aan alles. Gaat het hem lukken? Lees verder
Las Herederas subtiel en ontroerend
Chela en Chiquita zijn een stel van rond de 65. Ze zijn ‘oud geld’, maar dat is blijkbaar op, want hun inboedel staat te koop: een complete set van 48 bergkristallen glazen, een staande klok, de antieke tafel, de Mercedes. De oorzaak is onduidelijk, maar er is wel gefraudeerd, waarvoor de extraverte Chiquita een maandje moet brommen. De introverte Chela is aan de medicijnen. Ze is somber, prikkelbaar, lusteloos. Na een feestje – Chela rijdt terug, angstig, hortend en stotend; Chiquita heeft gedronken – heeft ze geen zin in seks. Schilderen komt er ook niet van. Echter: de spullen die te koop staan lijken van haar, en niet van haar vriendin. Wat is hier gaande? Lees verder
Studio 54 vereeuwigd in documentaire
In je eentje dingen ondernemen kan best leuk zijn. Alleen naar de film bijvoorbeeld, heerlijk. Het liefst als het niet druk is, bijvoorbeeld een dinsdagmiddag. Solo op reis kun je je heel vrij voelen. Je hoeft met niemand rekening te houden, kan doen wat je wil en je komt vanzelf wel iemand tegen om mee te praten. Alleen naar een themafeest gaan waar je niemand kent, zonder je te verkleden, na een lange werkdag, is een grotere uitdaging, vooral als je iemand bent die van dingen houdt zoals in je eentje naar de bioscoop gaan. Lees verder
Ambitie, rouw en liefde
Twee jaar na La la land komen Damien Chazelle en Ryan Gosling met een nieuwe film over de offers die mensen maken voor hun ambities. Deze keer geen kleinburgerlijke aspiraties als een beroemd actrice worden of een podiumcafé beginnen. First man gaat over de Amerikaanse droom om de maan te bereiken en weer terug te keren – een reis die overigens al sinds 1902 op het witte doek verbeeld wordt, toen Georges Méliès La voyage dans la lune uitbracht. Maar tomeloze ambitie heeft, net als de maan, een duistere zijde. Door je blind te staren op een punt in de verte verlies je het hier en nu uit het oog. Wat is beter dan ambitie? Liefde, aldus First man. Lees verder
De gaskamer op het witte doek
De nieuwe Russische film Sobibor vertelt het ‘waargebeurde’ verhaal van een groep gevangenen die op 14 oktober 1943 uit het vernietigingskamp Sobibór ontsnapten. Dat is drie dagen na de release van deze film exact 75 jaar geleden, een macaber publicitair haakje. Sobibor is het regiedebuut van acteur Konstantin Khabenskiy, die ook de hoofdrol voor zijn rekening neemt. Hij speelt de Joods-Russische held Alexander ‘Sasja’ Petsjerski, krijgsgevangene en leider van de opstand in het kamp. Lees verder
De alledaagsheid van seksueel geweld
De hoofdpersoon uit de nieuwe Nederlandse film Light As Feathers is de puberjongen Eryk, en de belangrijkste gebeurtenis in de film is dat hij zijn twee jaar jongere buurmeisje dwingt om seks met hem te hebben. Ze wordt zwanger, Eryk krijgt op z’n flikker van z’n ma en oma, en hij mag zijn buurmeisje niet meer zien. Lees verder
Downsizing neemt krimp van de economie erg letterlijk
Economische groei zorgt voor innovatie, werkgelegenheid en welvaart. Dat klinkt geweldig, en het is zeker fijn om nuttig werk te doen en nieuwe dingen te ontdekken. Maar op een planeet met beperkte bronnen en beperkte ruimte voor afval, kan de mensheid niet alsmaar meer spullen blijven produceren en consumeren. Het houdt een keer op. Lees verder
‘Mesteren’ is een vreemde ode aan de patriarchale kunstenaar
Als het de bedoeling was dat ik als kijker een hekel zou krijgen aan de hoofdpersoon van de nieuwe Deense film Mesteren, dan is dat gelukt. Simon is een succesvolle kunstenaar van rond de 60. Heel de dag loopt hij in zijn flanellen pyjama te knutselen, soms met een foute trui eroverheen, en hij draagt een bril met blauwe glazen. In zijn gigantische atelier aan huis zoemen meer dan tien creatives als werkbijen om hem heen. Zijn beeldschone vrouw ‘Darling’ van 41 doet het zakelijke gedeelte, terwijl Simon ondertussen regelmatig en met haar toestemming copuleert met een nog mooiere vrouw van 25. Het is ten slotte een kunstenaarsmilieu, geen kleinburgerlijk modelgezin. Lees verder
Liefde wint van gierigheid
Zijn de rijken der aarde fundamenteel anders dan de niet-rijken? In de oorspronkelijke trailer van All The Money In The World vertelt tienerjongen John Paul Getty III hoe het is om een telg van de schatrijke familie Getty te zijn. “Wij zien er hetzelfde uit als jij, maar we zijn niet hetzelfde.” Zijn opa is oliemagnaat J. Paul Getty, de rijkste man ooit. “Het is alsof we van een andere planeet komen,” zegt kleinzoon Getty, “waar de zwaartekracht zo sterk is dat zelfs zonlicht buigt. Mensen buigen ook.”
Lees verder
Waarom de onlangs gerestaureerde klassieker ‘Les Uns et Les Autres’ een zalige kerstfilm is
Maak muziek, geen oorlog, dat is de boodschap van de recent gerestaureerde film Les Uns et Les Autres van Claude Lelouch uit 1981. Ik zag de film voor het eerst toen ik in 2012 in Nijmegen mijn masterscriptie schreef. Ik studeerde geschiedenis, mijn opleiding ging specifiek over de representatie van het verleden, en ik had het zonderlinge plan opgevat om eens uit te zoeken hoe de filmische representatie van gaskamers sinds de Tweede Wereldoorlog was veranderd, en wat dat mogelijk betekende. Lees verder
Muziek als vorm van verzet
Als ik in de spiegel kijk zie ik een forse dertiger met een donkere baard en een bril met ronde glazen boven pokdalige wangen. Als ik naar het gezicht van Shahin Najafi kijk, de hoofdpersoon van de IDFA-documentaire When God Sleeps, zie ik een soortgelijk gezicht, vooral als hij aan het begin van de film een akoestisch optreden geeft in Berlijn. Ik herken mezelf in hem en voel empathie voor de Iraanse liedjesschrijver. Verderop in de film kom ik erachter dat hij ook graag roerbakgerechten eet, bier drinkt en oude schrijvers citeert: meer herkenning en empathie. Lees verder
Een race naar de bodem
In de wereld van Miller’s Crossing (1990), de derde film van de broers Coen, draait alles om macht en geld. Een Ier, een Italiaan en een Jood strijden in deze film noir ten tijde van de Amerikaanse drooglegging in de jaren dertig van de vorige eeuw om de winsten uit gokken en drinken, zo’n beetje het enige wat de mensen in de film graag doen. De overheid, belichaamd door de burgemeester en de politiechef, schaart zich achter de partij met de meeste macht. Eerst zitten ze bij de Ier Leo (Albert Finney) aan tafel, later op exact dezelfde wijze bij de Italiaan Johnny Caspar (geinig gespeeld door Jon Polito). Lees verder
Satirisch meesterwerk over beschaving
Wat is beschaving? Is het een paleiszaal vol geparfumeerde mensen die aan ronde tafels dineren? Is het vijf miljoen euro doneren aan een museum? Is het moderne kunst bewonderen? En wat is het verschil tussen een aap en een mens? Deze vragen staan centraal in The Square, de meesterlijke nieuwe film van Gouden Palm-winnaar Ruben Östlund. Lees verder