Bij ons op de Buurtschool in Noordeloos hadden we zo’n tweemaal jaars een brandoefening. Schoolhoofd Schrijver kondigde die exercitie ruim van tevoren aan, geflankeerd door het hoofd van de vrijwillige brandweer. In ons dorpje zaten de school en de kazerne in dezelfde straat; bij brand hadden ze onze lessenaars vanuit de kazerne kunnen natspuiten. ‘Als de bel drie keer luidt’, legde meester Schrijver uit, ‘sta dan op van je schoolbank, laat je spullen liggen en volg de meester of juffrouw twee-aan-twee naar de dichtstbijzijnde nooduitgang.’ Lees verder
documentaire
Er zijn 21 berichten getagd als documentaire.
Waarom keren mensen terug naar een stad die totaal verwoest is door oorlog?
De Iraakse stad Mosoel ken je waarschijnlijk uit het nieuws. Mosoel is oorlog, Mosoel is ISIS, Mosoel is foute boel. Maar wat je vergeet als je verhalen vooral via je telefoonscherm binnenkrijgt, is dat Mosoel een echte stad is met echte mensen, die niet veel verschillen van mensen die je kent. Ze hebben ouders, ze hebben kinderen, ze hebben vrienden, werk en dromen. Ze hebben alleen geen huis meer, want Mosoel is totaal aan gort geschoten. Waarom zouden vluchtelingen daarnaar terugkeren, en niet niet elders opnieuw beginnen? Die vraag was het beginpunt van Stad van twee lentes, een nieuwe documentaire van de Nederlandse makers Frederick Mansell en Laurens Samsom. Lees verder
Een skatefilm die gaat over meer dan skaten
Vanaf deze week draait Minding The Gap in Nederlandse bioscopen, een Amerikaanse documentaire van de dertigjarige Bing Liu die eerder al op IDFA te zien was. Wat begint als een dromerige skateboardfilm, met skaten als ultiem symbool van vrijheid, verandert al snel in een akelig coming-of-age-verhaal over Bing en zijn vrienden Zack en Keire. Alle drie komen ze uit de verpauperde industriestad Rockford in de staat Illinois, alle drie kregen ze als kind klappen van hun vaders en alle drie vonden ze in skateboarden een uitlaatklep. Het is een aangrijpend verhaal over opgroeien in armoede, en een film die me deed terugdenken aan de tijd dat ik zelf skatete en foto’s en filmpjes van mij en mijn skatevrienden online zette. Lees verder
Ricky de Sire wil gewoon erkend worden
Wat speelt zich af achter de peilloos diep zwarte ogen van Eric de Boer, alias Ricky de Sire? Wat wil hij zeggen tegen de wereld, dat hij maar niet in zijn teksten verwoord krijgt? Hoe is hij geworden wie hij nu is? Het zijn vragen die helaas nauwelijks worden beantwoord in De koning van de Nederlandstalige rock & roll, een documentaire van Bastiaan Bosma over de markante Rotterdamse liedjesschrijver Ricky de Sire. Op 30 januari gaat de film in première tijdens IFFR. Lees verder
In Siberië op zoek naar mammoet-DNA
In het noorden van Siberië liggen desolate eilanden waar 4000 jaar geleden de laatste mammoeten stierven. Door het smelten van de permafrost komen steeds meer slagtanden tevoorschijn, die uit de grond worden gewrikt door 21e-eeuwse goudzoekers. Zo nu en dan zit aan zo’n ivoren krul nog een bevroren karkas vast, soms zo vers dat het bloed er nog uitdruipt. Het DNA in zo’n vleeshomp kan misschien gebruikt worden om de mammoet weer tot leven te wekken, ongeveer zoals in Jurassic Park met de dino’s gebeurde. Hierover gaat de nieuwe documentaire Genesis 2.0, die vanaf nu in bioscopen te zien is. Lees verder
Veel risico, weinig beloning
Een 22-jarige Amsterdamse Uber-chauffeur stond vorige week voor de rechter omdat hij in maart 2017 een jonge vrouw doodreed. Hij was vermoeid rondjes aan het rijden op zoek naar een nieuwe rit, negeerde een doorgetrokken streep om een bus in te halen en schepte de jonge juf. Uber wijst alle verantwoordelijkheid van de hand. Uber-chauffeurs bestaan niet, zegt het bedrijf, er bestaan alleen zelfstandige chauffeurs die gebruikmaken van de app. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid ligt bij de chauffeurs. Lees verder
Studio 54 vereeuwigd in documentaire
In je eentje dingen ondernemen kan best leuk zijn. Alleen naar de film bijvoorbeeld, heerlijk. Het liefst als het niet druk is, bijvoorbeeld een dinsdagmiddag. Solo op reis kun je je heel vrij voelen. Je hoeft met niemand rekening te houden, kan doen wat je wil en je komt vanzelf wel iemand tegen om mee te praten. Alleen naar een themafeest gaan waar je niemand kent, zonder je te verkleden, na een lange werkdag, is een grotere uitdaging, vooral als je iemand bent die van dingen houdt zoals in je eentje naar de bioscoop gaan. Lees verder
Van Enckevort is niet bang voor rood, geel en blauw
In mijn geboortejaar 1986 sneed een Amsterdammer met een stanleymes een paar flinke japen in een schilderij van Barnett Newman. Zijn schilderij Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue III was groot en cadmiumrood. Sommige mensen vonden dat overweldigend, alsof ze oog in oog met God zelf stonden, terwijl anderen het maar niks vonden en boze brieven stuurden naar het Stedelijk. Het doek kapotsnijden ging ver – al kun je beter schilderijen kapotsnijden dan mensen. En nu hebben we het er tenminste nog eens over, toont The End of Fear, een documentaire van Barbara Visser. Lees verder
Eline Hesse gaat vaders oliegeld duurzaam investeren
Eline Hesse (26) kreeg dit jaar van haar gepensioneerde vader best wel veel aandelen cadeau, onder meer van Shell en McDonalds, ter waarde van een klein appartement in Amsterdam. Haar vader verdiende zijn fortuin bij Royal Dutch Shell, maar in tegenstelling tot deze oliegigant streeft dochter Eline naar een wereld zonder apocalyptische klimaatcrisis. Ze gaat haar geld daarom herinvesteren, op een duurzame manier. Over die zoektocht maakt ze de documentaire Petrol Dollars for a Different Engine. De film is nog niet af, ze zamelt eerst extra geld in via een crowdfundingsplatform. Ik sprak Eline Hesse over haar film, haar idealen en haar investeringsplannen. Lees verder
Hallucinante trip door het verhaal van Polaroid
In de vorige week verschenen documentaire van Willem Baptist zit een bijzonder fragment uit The Long Walk uit 1970, een korte film over het bedrijf Polaroid, waarin polaroid-uitvinder Edwin Land laat zien dat hij over een grote visie beschikte. Dr. Land wandelt mijmerend door een Amerikaanse Polaroid-fabriek in aanbouw en praat over de toekomst van fotografie. “Mijn droom is dat mensen een camera uit hun binnenzak halen, er een foto mee maken en dat die dan direct klaar is,” zegt hij, terwijl hij iets uit zijn binnenzak haalt dat verdomd veel op een iPhone 7 lijkt. “De camera wordt iets dat mensen de hele dag gebruiken, zoals een telefoon. De camera wordt onderdeel van de evoluerende mensheid.” Lees verder
Kritische film over Pinksterkerk
Op dinsdag 12 december 2017 komt de VICE-documentaire Zondagskinderen uit, een kritische film over de Pinksterkerk. De Pinksterkerk is een steenrijke protestantse radicale geloofsgemeenschap die in de twintigste eeuw vanuit de VS is overgewaaid naar Nederland. Waar de gereformeerden in zwarte kousen sombere psalmen neuriën, dansen de pinksterspringers op gitaarmuziek. Jezus is geen lijk aan een kruis, maar een knuffelbeer die je daadwerkelijk in je kunt voelen, en waar je dan high van wordt. Lees verder
Muziek als vorm van verzet
Als ik in de spiegel kijk zie ik een forse dertiger met een donkere baard en een bril met ronde glazen boven pokdalige wangen. Als ik naar het gezicht van Shahin Najafi kijk, de hoofdpersoon van de IDFA-documentaire When God Sleeps, zie ik een soortgelijk gezicht, vooral als hij aan het begin van de film een akoestisch optreden geeft in Berlijn. Ik herken mezelf in hem en voel empathie voor de Iraanse liedjesschrijver. Verderop in de film kom ik erachter dat hij ook graag roerbakgerechten eet, bier drinkt en oude schrijvers citeert: meer herkenning en empathie. Lees verder
De beschermheer van het oerwoud
Liberia is een warm land in West-Afrika, rijk aan natuurlijke bronnen. Niet alleen diamanten, maar ook grote bomen, beter bekend als ‘het oerwoud’. Veel van dat oerwoud is onder het bewind van oorlogsmisdadiger Charles Taylor gekapt en verkocht aan buitenlandse bedrijven, in ruil voor geld en wapens. Sinds het aantreden van president Ellen Johnson Sirleaf in 2005, die “power 2 da people” en “klaar met corruptie” beloofde, gaat de illegale houtkap gestaag verder. IDFA-documentaire Silas (gemaakt door Anjali Nayar, met als executive producer Leonardo DiCaprio, wat dat ook precies moge betekenen) volgt activistenleider Silas Siakor in zijn noeste strijd om de Liberiaanse overheid en het grootkapitaal ter verantwoording te roepen. Lees verder
Zuid-Afrikaanse mijnwerkers nog steeds uitgebuit
Het mooie aan film is dat het je in staat stelt om te reizen zonder dat je daarvoor je huis of stad uit moet. Vooral documentaires kunnen je direct inzicht geven in de levens van mensen in andere landen, waar ze het qua welvaart en vrijheid vaak slechter hebben dan wij. Door met hen mee te kijken, kun je daar meer empathie voor opbrengen — wat een goed ding is, want dat kan solidariteit en verandering tot stand brengen. Als je bijvoorbeeld weet dat bepaalde producten het resultaat zijn van uitbuiting, kies je er sneller voor om die dingen niet meer te kopen. Lees verder
Schuld, sporten en iets maken van je leven
De welvaart is in deze wereld ongelijk verdeeld. Sommige mensen worden rijk geboren en anderen arm, en dat is een kwestie van geluk of pech hebben. Niemand kiest zijn eigen ouders uit. Je hoort vaak dat je met hard werken een succesvol en rijk mens kunt worden, een mythe die onlosmakelijk met Amerika en het kapitalisme is verbonden. De keerzijde daarvan is het wijdverbreide idee dat armoede ook je eigen schuld is. Had je maar beter je best moeten doen. Lees verder
‘Passage’ is een romantische documentaire over spitsenschippers
Gisterochtend had ik me in het zweet gefietst voor de persvoorstelling van The Sense of an Ending, de verfilming van het mooie boek van Julian Barnes, maar die bleek niet te draaien, ik had dat verkeerd in mijn agenda opgeschreven. Omdat ik toch in het filmhuis was ging ik naar Passage, een documentaire van Jascha de Wilde en Ben Hendriks over ‘spitsen’, dat zijn oude, trage vrachtschepen die precies door nauwe kanalen en sluizen in Frankrijk passen. Lees verder
Documentaire over The Stooges
Een vreemd fenomeen treedt op wanneer je na lange tijd terugkijkt naar het werk van een kunstenaar die aan de basis stond van ‘een beweging’ in de populaire cultuur: het origineel is ondertussen zo vaak geïmiteerd dat het achteraf zelf cliché lijkt. Een documentaire over The Stooges, de grondleggers van de punk en de alternatieve rock, draagt dat risico in zich. Toch slaagt filmmaker Jim Jarmusch erin de originaliteit van The Stooges over te brengen in zijn nieuwe documentaire Gimme Danger. Lees verder
De regels voor euthanasie bij jongeren die psychisch lijden
Nederland wordt gezien als een van de progressiefste landen ter wereld als het gaat om de euthanasiewetgeving. Als je kan aantonen dat je uitzichtloos en ondraaglijk lijdt, kan je een arts vragen om je te helpen om te sterven. Toch is het aanvragen van euthanasie voor mensen die psychisch lijden problematisch – want hoe toon je aan dat je leed ondraaglijk en uitzichtloos is? Psychisch leed is moeilijk te meten, en er lijkt altijd wel een manier te zijn om een psychiatrische behandeling voort te zetten. Lees verder
De mannen die naar Noorwegen gaan omdat ze van de allerzwartste metal houden
Noorwegen is niet alleen het land van fjorden en bruine kaas, het is ook de bakermat van de black metal. In de jaren negentig had het genre in Noorwegen nog een behoorlijk duivels karakter, met kerkverbrandingen en moordpartijen, maar inmiddels is de blackmetalscene een tamme toeristische trekpleister geworden. Veel inheemse metalheads hebben hun lijkenschmink en omgekeerde kruizen aan de naaldbomen gehangen; toch blijven de buitenlandse ‘blackpackers’ komen. Lees verder
Documentaire ‘Hier is het nooit stil’ neemt je mee naar jeugd-TBS
Gevangenisdocumentaires zijn bijna altijd boeiend. Ik herinner me druilerige herfstvakanties waarin ik als tiener met mijn broertje op de bank naar Discovery Channel lag te kijken, waar elke dag wel een spannende docu over een of andere Amerikaanse bajes te zien was. Dodelijke mannen in oranje pakken, met volgetatoeëerde gezichten, die elkaar om het minste de keel doorsnijden met naar binnen gesmokkelde scheermesjes, dat werk. Films met titels als Most Dangerous Prisons die het beeld schetsen dat een op de drie Amerikaanse mannen een gestoorde gek is, en het maar goed is dat er zoveel mensen achter de tralies zitten. Lees verder