Weet je het nog, twee jaar geleden op de Westerkeyn? Daar stond een klein houten huisje waarin grootse dingen gebeurden. The Magnavem Project heette het. Noortje Sanders en Camille Paycha — a.k.a. Radio Sancha — ontwierpen samen met bezoekers diverse ‘vogels van de toekomst’ die na het uitsterven van de mensheid vrolijk fladderend zouden voortbestaan. Zoals de krantkanarie: een vredelievende einzelgänger die dagelijks 111 eieren legt en bang is voor mensen die zijn eieren willen eten. Of de tijgermorrel: een bruin-zwarte loopvogel met lange snavel en vele tepels.
Dit jaar zouden de twee speculatief biologen een voorstelling spelen in het Bostheater nabij Formerum. In plaats daarvan nemen ze nu deel aan het jou als trouw lezer van de Dagkrant inmiddels bekende Oerol Lab. Vijftien kunstenaars tonen elkaar hun werk en voeren vele gesprekken om tot nieuwe inzichten te komen. Allemaal komen ze met een onderzoeksvraag naar het eiland. Die van Radio Sancha? Oorspronkelijk was dat:
🌝 How to create a voice for the unheard pieces of nature in order for humans to revere it like mysterious omniscient beings, how to anthropomorphize nature, how to turn a pinecone into a magician’s assistant like a magic trick? 🌝
Die was aan de lange kant, de vraag waarmee ze nu werken is iets behapbaarder. Ze onderzoeken nu kwesties die betrekking hebben op hun oorspronkelijke voorstelling. “Een onderdeel daarvan is een gesprek met publiek”, zegt Noortje Sanders. Camille Paycha vult aan: “We zoeken een manier om collectief een gesprek te voeren dat de diepte ingaat maar niet te lang duurt.” Iedereen die weleens een vergadering met meer dan vijf mensen heeft bijgewoond, zal deze struggle begrijpen.
Onderwerp van dat groepsgesprek is, net als bij The Magnavem Project, de toekomst. Anders dan in 2019 willen ze dat nu niet een-op-een, maar met een groot publiek voeren. Ook pogen ze met gebruik van humor de schroom om over de toekomst na te denken bij mensen weg te nemen. Uitgangspunt van de voorstelling zal zijn dat de mensheid onherroepelijk zal uitsterven. De angst voor het einde der tijden kan daardoor losgelaten worden en de verbeelding krijgt de vrije loop. “Dat zal ons en het publiek rust geven”, aldus Paycha.
Radio Sancha probeert het uitsterven der mensen wel een beetje fun te houden. Ze beoefenen de speculatieve biologie, een vorm van sciencefiction, en schuwen de humor niet. “Het feit dat wij hier nu met ons allen op deze wereld zijn is al compleet absurd”, legt Sanders uit. “En dat we niet voorbij onszelf kunnen kijken is op een bepaalde manier ook lachwekkend.”
Zijn wij mensen het probleem? “Tuurlijk! Tuurlijk zijn wij het probleem”, aldus Sanders. “Maar wij zijn ook alles waar ik van hou. Bijna alles waar ik van hou is menselijk. Ik zou het verschrikkelijk vinden als alle menselijke verschijnselen verdwijnen, maar anderzijds gaat onze voorstelling er ook over dat het oké is als dat allemaal weg is.”
Video door Jonathan Sipkema
“Tijdens de voorstelling proberen wij dingen tastbaar te maken die normaal gezien te groot zijn om te begrijpen”, zegt Paycha. Elke minuut sterven er bijvoorbeeld 108 mensen, een triest doch alledaags gegeven dat Radio Sancha tastbaar maakt door The Eye Of The Tiger te draaien, een nummer met een snelheid van precies 108 BPM. “Mensen begrijpen cijfers niet”, vult Sanders aan. Dat geeft niet, je kunt nu eenmaal niet alles begrijpen. Volgend jaar, de meeste van ons zullen er dan nog wel zijn, gaat Radio Sancha met ons het gesprek aan.
Geschreven voor de Oerol-krant van zaterdag 19 juni 2021