Androgyn, genderfluïde, tomboy – Lisa en Anne Bosveld (21) uit Arnhem geloven niet in genderhokjes, maar ze worden er wel in geplaatst. Omdat ze vaak mannenkleding en geen make-up dragen, horen ze vaak dat ze op jongens lijken, en sommige mensen denken zelfs dat ze transgenders zijn. Maar ze zijn zoveel meer dan een gender. Lisa studeert toegepaste psychologie in Utrecht, Anne is spoken-word-artiest en begint na de zomer aan de schrijfopleiding van ArtEZ. Samen hebben ze bij FC Twente en Jong Oranje gevoetbald, ze zaten op boksen en allebei lezen ze graag boeken. Voor de campagne van Dove, My Beauty My Say, sprak ik met ze over gender, vrouwelijkheid en hoe het is om als vrouw op een man te lijken.
Wat doen jullie voor de lol?
Anne: Lisa doet niets voor de lol, ze is workaholic.
Lisa: Ik studeer veel. Ik hou van boeken en documentaires. Mijn vriendin is danseres. Als zij ’s avonds thuiskomt van repetitie en ik zit nog te studeren, dan zegt ze: Lisa, we gaan nu samen eten en een film kijken. Lekker toch?
Anne: Ik lees veel. Ik wil alle literaire boeken lezen die er bestaan. Ik hang ook graag met vrienden – muziek maken, schrijven, dansen, plezier hebben.
Zitten jullie lekker in jullie vel?
Lisa: Ja, hartstikke. Vroeger had ik het soms zwaar, maar nu ben ik gelukkig met alles wat ik doe. Ik heb niks te klagen.
Anne: Sommige mensen zijn zo hard bezig om niet ongelukkig te worden dat ze vergeten om echt gelukkig te zijn.
Vroeger hadden jullie het soms zwaar, zeg je. Hoe dan?
Anne: Op de middelbare school werden we als ‘raar’ beschouwd en hoorden we er niet bij. Naarmate je ouder wordt, word je zelfverzekerder en trek je je steeds minder aan van wat andere mensen zeggen.
Lisa: We waren eigenlijk altijd met z’n tweeën en er werd over ons gepraat. Maar mensen kwamen nooit op ons af, dat durfden ze niet. Maar we voelden wel dat er iets niet klopte.
Wat zeiden mensen dan, als ze over jullie praatten?
Anne: Dat we raar waren, compleet gestoord en lelijk.
Gingen jullie boksen omdat jullie van je af wilden slaan?
Anne: Nee, we vonden het vooral een leuke sport, maar het heeft ons ook geholpen met ons zelfvertrouwen. En schrijven heeft ook geholpen.
Lisa: En voetbal. Als je goed bent in voetbal heb je een soort status, hoe je ook bent.
Hoe helpt schrijven om je goed te voelen?
Anne: Ik kan mijn boosheid uiten, waardoor het uit mijn lichaam is en op papier staat. Dan draag je het niet constant bij je.
Anne: Niemand kan ons iets maken, want er zit niemand anders in onze wereld dan wij. Ik zou ook echt niet zonder Lisa kunnen. Dan is mijn hele wereld weg.
Wat maakte jou en Lisa anders dan andere meisjes?
Anne: We droegen mannenkleding, zoals shirts van onze vader en grote neven.
Lisa: Op school zonderden we ons af. We waren eigenlijk alleen maar met voetbal bezig, en trokken meer op met jongens dan met meiden.
Trekken jullie je nu nog iets aan van wat andere mensen vinden?
Lisa: Anne heeft daar iets over geschreven, en dat is mijn favoriete zin van Anne.
Anne: Bewustwording is de grootste zelfdestructie die er bestaat, de grootste val van het leven, daarom heb ik geen spiegel.
Lisa: Haha, je moet het niet te letterlijk nemen, maar het is wel een heerlijke zin.
Anne: Nee, als je iets over mij vindt dan is dat jouw mening. Ik heb mensen om mij heen die mij accepteren, en als iemand anders dat niet doet dan laat dat mij koud.
Lisa: Er bestaat een idee in de samenleving van wat ‘normaal’ zou kunnen zijn. Daar trekken wij ons niet zoveel van aan.
Wat is de grootste misvatting over jullie?
Anne: We worden vaak als transgenders neergezet.
Lisa: Mensen vinden ons niet mannelijk en niet vrouwelijk, dus dan zijn we blijkbaar transgenders die in transitie zijn. Wij komen dan wel op voor gendervrijheid, maar dat is iets anders dan transgender zijn.
Anne: Je hebt momenteel onnodig veel gender-termen, maar dat zijn ook maar hokjes. Je hoeft niet ergens bij te horen of te definiëren wie of wat je bent. Je kunt gewoon jezelf zijn, een persoon met een naam.
Lisa: Ik vind het juist wel mooi om bij een eerste ontmoeting niet gelijk je naam te zeggen. Als ik mijn naam zeg kijken mensen soms alsof ze het verkeerd gehoord hebben.
Komt dat vaak voor?
Lisa: Vooral in het buitenland worden we als jongeman aangesproken. En omdat ik vaak hele vrouwelijke vriendinnen heb, denken mensen dat ik een man ben. Alsof vrouwelijke vrouwen altijd op mannen vallen.
Wat maakt dat jullie als ‘onvrouwelijk’ gezien worden?
Anne: Hoe we ons kleden, dat onze haren korter zijn dan die van de meeste andere vrouwen, dat we geen make-up dragen. Wij vinden dat vrouwelijkheid niet een bepaalde definitie hoeft te hebben, maar dat vrouwen net zoals mannen alles kunnen zijn, zonder met vrouwelijkheid of met mannelijkheid bestempeld te worden.
Jullie zijn het gezicht van androgynie geworden. Hoe voelt dat?
Anne: Goed. Je moet iets bespreekbaar maken voordat het niet meer besproken hoeft te worden. Ik ben blij dat wij daaraan ons steentje kunnen bijdragen. Ik hoop dat jongens, meisjes, mannen en vrouwen door interviews met mij en Lisa denken: het is oké, ik ben niet de enige die zich zo voelt.
Wat betekent ‘schoonheid’ voor jullie?
Lisa: Schoonheid is puurheid. Dat is niet alleen je uiterlijk, maar ook je ziel.
Anne: Schoonheid raakt je. Het maakt iets bij je los. Dat gaat ook om gedrag, en dat komt voort uit iemands karakter. Ik vind het mooi als mensen openstaan voor anderen, dat ze het mooie inzien van iemands gekheid.
Wat vinden jullie het mooist aan elkaar?
Anne: Lisa’s doorzettingsvermogen en vasthoudendheid. Lisa kan heel de dag studeren, omdat ze de beste wil zijn.
Lisa: Anne kent geen onmogelijkheden. Soms loop ik met haar over straat en dan denk ik: hoe kun je je zo gedragen?! Positief en negatief. Anne heeft geen grenzen. Ze doet niemand kwaad, maar kan wel gestoord zijn.
Anne: Maar ik ben geen psychopaat hoor.
Lisa: Gestoord vind ik iets positiefs. Normaal is maar zo normaal.
Zijn jullie kritisch op jullie uiterlijk?
Anne: Ik zorg altijd dat ik er stijlvol uitzie, ook als ik in zwerverskleding loop. Mijn haar moet ook goed zitten, het moet kloppen. Maar het is niet zo dat ik daar constant mee bezig ben.
Lisa: Ik ben daar ook weinig mee bezig, maar zorg wel dat ik er representatief uitzie.
Doen jullie veel met social media?
Lisa: Ik heb net mijn Instagram verwijderd en Facebook van mijn mobiel gehaald. Facebook is handig voor contacten, maar Instagram vond ik weinig toevoegen.
Anne: Ik heb wel Instagram, daardoor krijg ik ook optredens, en ik kom met mensen in contact. Ik vind het ook leuk om er foto’s te kijken. Ik ben het met Lisa eens dat het best zinloos is. Mensen met volgers lijken cool maar ik ken zoveel coole mensen die nauwelijks volgers hebben. Daar houd ik me dus niet mee bezig.
Lisa: Foto’s kijken vind ik leuk, maar je bereikt verder niet zoveel met Instagram.
Anne: Ik heb het idee dat sociale media veel druk zet op jongeren omdat er vaak een beter plaatje gepresenteerd wordt dan hoe het daadwerkelijk is. Ik denk dat dit mensen onzeker maakt en dat vind ik jammer.
Wat vinden jullie van de manier vrouwen worden gerepresenteerd in de media?
Anne: Van mij mag er meer aandacht zijn voor hun hersenen. Vrouwen worden vaak als objecten gezien die alleen mooi of lelijk kunnen zijn, terwijl het bij mannen veel vaker om hun innerlijk gaat.
Lisa: Ik ben ook tegen fotobewerking. Ze willen vrouwen altijd zo dun mogelijk maken. Het vrouwbeeld in media mag wat dat betreft best veranderen.
Dit interview verscheen op Broadly, zie hier.