Schoon milieu, smerige muziekjes – die woorden staan in de twitterbio van Esther Ouwehand, nummer twee van de Partij voor de Dieren en al meer dan tien jaar Tweede Kamerlid. Er staat een linkje naar haar collectie op Bandcamp bij, waar ze als eerste het cascadische blackmetalnummer Svanesang van Wiegedood aan toevoegde, van het album De doden hebben het goed, een serie namen die in zwaarmoedigheid slechts overtroffen worden door de macabere klanken van de muziek. Haar recentste toevoeging Shit Storm van Melvins, wat achterstevoren is opgenomen, lijkt gemaakt voor martelpraktijken van het Amerikaanse leger.
Eerder spraken we met VVD’er Klaas Dijkhoff en D66-kroonprins Jan Paternotte over essentiële zaken als muzieksmaak en de rol die muzikanten kunnen opeisen in roerige politieke tijden. Esther Ouwehand zocht ik op in Leiden om haar prangende vragen voor te leggen over hedendaagse hiphop, de veilige muzieksmaak van haar collega-politici en wat de PvdD wil doen voor de Nederlandse popmuziek.
Noisey: Hoi Esther, hoe komt het dat je zo’n smerige muzieksmaak hebt?
Esther Ouwehand: Hoe komt het dat de een van De Toppers houdt en de ander van obscure metal? Ik had het geluk een kind van het grungetijdperk te zijn. Op mijn veertiende raakte ik geïnteresseerd in muziek. Nirvana kwam toen net met Nevermind. Dan ga je om. Mijn broer luisterde naar Iron Maiden en Metallica. Ik vond Metallica wel oké maar Maiden-fan ben ik nooit geweest. Ik volgde mijn eigen pad, tapete cd’tjes van klasgenoten over. Daar is mijn liefde voor muziek ontstaan.
Op je Bandcamp staan best gruwelijke nummers.
Ik zit nog niet zo lang op Bandcamp. Ik heb thuis een fysieke collectie, want ik vind het belangrijk platenzaken te steunen, maar digitaal is ook fijn, ook om de milieucomponent. Via Bandcamp steun je ook bands. Ik vind dat je de muziekcultuur die jou blij maakt moet steunen. Wiegedood was een van de eerste dingen die ik daar kocht, want ze stonden niet op Spotify. Het is geen gezellige naam hè? Namen van blackmetalbands zijn soms gewoon een beetje ruk. Het gaat me om wat ze maken.
Hoe valt je muzieksmaak te rijmen met de Partij voor de Dieren?
3 maart hadden we bij dB’s in Utrecht een debat met bands. Daar werd gevraagd met welke muziekstroming ik mijn partij zou vergelijken. Mijn antwoord: black metal en hardcore. In de black metal vind je een diep respect voor de natuur, het besef dat je geworteld bent in de natuur. En hardcore natuurlijk vanwege ons activisme.
Je kwam aangefietst met een koptelefoon op. Wat luisterde je?
Fluisteraars. Ik zit in een blackmetalvibe de laatste tijd. Op de een of andere manier past black metal goed bij deze verkiezingstijd.
Is het zo grimmig?
Nou, er is adrenaline genoeg, dus aan hardcore heb ik even geen behoefte. Van black en post metal word ik rustig. Ik draai veel Amenra de laatste tijd. Ik luister vooral platen waar ik ieder riffje en roffeltje van ken, dat ontspant goed. Nieuwe muziek is voor als het wat minder hectisch is. Na de verkiezingen ga ik naar Roadburn om nieuwe dingen te leren kennen.
Je gaf ooit cd’s aan minister Kamp, die hij in de Tweede Kamer recenseerde.
Sinds een paar jaar koop ik rondom Record Store Day voor alle woordvoerders cultuur een cd van een Nederlandse band, waarvan ik inschat dat ze die wel leuk vinden. Zo vraag ik aandacht voor het belang van platenzaken en van de Nederlandse muziekcultuur.
Maar minister Kamp is van Economische Zaken.
Economische Zaken is niet de grootste kartrekker voor het muziekbeleid, maar het gaat wel deels over de promotie van Nederlandse muziek in het buitenland. Minister Kamp steekt geld in de export van dance en in festivals als SXSW en Reeperbahn, waar Nederlandse bands spelen. Ik probeer dat deel van zijn beleid onder zijn aandacht te houden.
Met cd’tjes.
Ja, van mensen met potentie, die bij mijn eigen smaak passen. Ik heb cd’s van Paceshifters, DeWolff en Mozes and the Firstborn aan hem gegeven, omdat die potentie hebben in het buitenland. Met steun van de overheid kunnen zij een deel van hun tour buiten Nederland doen. We halen daar net te weinig uit, krijg ik te horen uit het veld.
3FM kwam laatst met Essential Politics, waarin de lievelingsnummers van diverse lijsttrekkers met hen besproken worden. Wat opvalt is dat iedereen nogal veilige keuzes maakt. Wat zegt dat over de politiek?
Oei, moeilijk. Dat ik zo’n obscure smaak heb wil niet zeggen dat ik mensen met een middle of the road-smaak minder vind. Maar wat ik lees over de gekozen tracks, is dat ze misschien wel met opzet een beetje doorsnee zijn, zodat ze niemand voor het hoofd stoten. Dat zou ik jammer vinden. Zeker als het gaat om je persoonlijke smaak mogen je keuzes best pittig zijn.
Luister je hiphop?
Hiphop is een van de stromingen die ook in mijn pakket passen. In Nederland ben ik groot fan van Fresku. Ik heb hiphop nooit intensief gevolgd, maar ik heb een paar vrienden die goed in die scene zitten, en mij tips geven. Ik kijk nu al uit naar Run The Jewels in de Melkweg op 5 april. Op Roadburn staat dit jaar voor het eerst een hiphopband, Dälek. Maar ik doe zelf te weinig moeite om te weten wat de nieuwste en leukste crews zijn.
Ken je Domme jongens?
Nee. Staan ze op Spotify? [kijkt op smartphone] Eens kijken, ja hier staan ze.
En?
Ik ben bang dat ik de voorkeur geef aan Opgezwolle.
Hoe komt dat?
Ik moet zeggen dat ik er weinig van begrijp. Ik voel me een beetje oud. We kunnen stunten op je moer, dat blijft me bij. Dunne tijden kom ik dun ook. Het heeft meer dan twee miljoen views, dus blijkbaar begrijpen mensen het wel, maar dit staat te ver van mij af, vrees ik. Ik vind Fresku leuk, ik ben nog altijd fan van Opgezwolle, ik vind Boef en de Gelogeerde Aap en die hele Fakkelteitgroep leuk, maar dit zit voor mij in het hoekje van de populairdere varianten, en daar kom ik niet mee in aanraking.
Deze jongens komen uit de Haagse Schilderswijk. Kom je daar weleens?
Ik werk natuurlijk in Den Haag, maar ik zit eigenlijk heel de dag opgesloten in dat Tweede Kamer-gebouw. Het is goed dat je hierover begint hoor. Ik vraag ook aandacht voor hiphop in het muziekbeleid. Er is sowieso te weinig geld voor cultuurbeleid. Die bezuinigingen moeten volledig teruggedraaid worden, en niet halfhartig zoals de afgelopen jaren is gebeurd. Binnen het cultuurbeleid moet ruimte zijn voor popmuziek in de brede zin: niet alleen maar dance, maar ook bands en hiphop. Hiphop doet het goed, maar niemand vraagt of daar vanuit de overheid nog iets nodig is. Dat moet wel gebeuren.
In jullie programma staat dat de positie van de popmuziek in het cultuurbeleid moet verbeteren. Moet beleid zich niet richten op commercieel kwetsbaardere muziek?
Dat moet ook. Ik ben betrokken bij popmuziek, maar cultuurbeleid is veel breder. Wij hebben ons altijd verzet tegen de enorme bezuinigingen en we steunen de verbetering van het cultuurbeleid in brede zin, maar popmuziek kwam nooit aan bod. De PvdD brengt sowieso onderwerpen in die weinig aan bod komen, zoals vleesconsumptie en klimaat. Dat betekent niet dat we ons alleen op popmuziek focussen, maar dit is onze unieke toevoeging.
Met hoeveel geld wil de PvdD het cultuurbudget verhogen?
Volgens ons moet er minimaal zeventig miljoen bij. Onder Rutte I is het cultuurbudget gehalveerd, en bij natuur ging er zeventig procent af. Het huidige kabinet heeft een deel daarvan teruggedraaid, maar de cultuursector laat weten dat dat echt te weinig is. Ik ben eerder geneigd hun gelijk te geven, dan dat ik Jet Bussemaker moet vertrouwen als ze zegt dat het allemaal wel goed is. De bezuinigingen zijn veel te fors geweest. Dat geeft zij nu ook toe.
De cultuursector is buitenproportioneel hard aangepakt.
Ja. Nederland heeft een goede, bloeiende culturele sector, maar daar kun je niet zomaar vijftig procent op bezuinigen. Dat is ook een fundamentele keuze. Kunst zet aan tot nadenken, tot kritisch reflecteren, tot bezinning. In een samenleving die steeds vluchtiger wordt is kunst nodig om met elkaar te kunnen blijven nadenken over hoe dat nou moet, samenleven. Een samenleving zonder cultuur is een dode samenleving.
Welke Nederlandse artiesten heb je hoog zitten?
Paceshifters. Dat is niet eens keihard. Ze maken leuke noiserock, hebben een nieuw album uit en gaan touren. Dat kan ik mensen aanraden. Death Alley uiteraard ook, Monomyth, en de band van Ryanne van Dorst, DOOL, die zijn live heel goed.
Heb je het tv-programma Geslacht! van haar gezien?
Nee, ik kijk weinig tv, maar ik ben ervan overtuigd dat ze het superleuk gedaan heeft. Ik waardeer haar als mens en als artiest. Dat onverschrokkene, ik denk dat dat veel mensen aanspreekt. Geen opsmuk of berekening, gewoon honderd procent hoe ze is.
Het tegenovergestelde van een politicus, dus.
Ja, zeker.
Hoe komt dat nou, dat politici zo onecht zijn?
Ja, hoe komt dat? Ik weet alleen maar wat ik er zelf van vind, en hoe ik niet wil zijn. Het verschil tussen de PvdD en andere partijen is dat wij onszelf in de eerste plaats als activisten beschouwen. We vinden het nodig om ook in de politieke arena te strijden voor waar we voor staan, maar we hebben er niet van gedroomd om politicus te worden.
Hebben beroepspolitici een gebrek aan idealisme?
Ik kan ze er in elk geval niet op betrappen. Veel partijen sorteren voor op compromissen. Ze zijn bezig met de regels van het spel, en blijven niet dicht bij hun idealen. Dat maakt dat sommige politici niet authentiek overkomen. Maar ik ben geen cultureel antropoloog, dit zijn analyses van de koude grond.
Wil je nog iets zeggen tegen jongeren?
Ik denk dat millennials goed aanvoelen dat de keuzes die nu gemaakt worden enorme gevolgen hebben voor hun toekomst. Het leefbaar houden van de aarde is de grootste uitdaging waar wij voor staan. Ik zou tegen ze willen zeggen: stem op politici die de keuzes maken die nodig zijn om ervoor te zorgen dat we hier straks niet wegspoelen.
En op wie moeten we dan stemmen?
Er is maar één partij die de leefbaarheid van de aarde als uitgangspunt heeft: de Partij voor de Dieren.
Geschreven voor Noisey, zie hier.