In 2013 studeerde ik in Nijmegen en woonde ik tegenover een Coop. Elke woensdag rond zeven uur ’s ochtends zette een medewerker zes vuilnisbakken met eten aan de straat: dingen over de datum, beurs fruit, opengescheurde verpakkingen. Mijn huisgenoot en ik haalden tachtig procent van onze wekelijkse boodschappen uit die bakken. We waren heus niet arm, maar het was gratis, en het voelde als verzet tegen de wegwerpmaatschappij.
Hoe anders is dat voor de 18-jarige Star in de nieuwe film American Honey van Andrea Arnold, die vanaf donderdag 9 maart te zien is in de bioscoop. Star (gespeeld door Sasha Lane) is arm, woont samen met een waardeloos figuur en zijn twee kinderen. Ze zorgt voor alle drie, onder meer door aardappels en kip uit de container van de supermarkt te skippen. Als ze die akelige situatie toch eens voorgoed achter zich kon laten.
Enter de 071-crew. Ze komen aangereden in een witte bus en parkeren bij de supermarkt. Star volgt ze naar binnen en komt oog in oog met de knappe Jake (Shia LeBeouf). Rihanna’s We Found Love begint te spelen (want oh, wat is het een hopeloze plek) en alle jongeren beginnen te dansen – een groepstraditie bij dat nummer. Jake springt op kassa 4, Star giechelt, Jake wordt eruit gegooid. Buiten, na wat geflirt, vraag Jake of Star meegaat naar Kansas om tijdschriften te verkopen.
American Honey is een fijne, hedendaagse roadmovie, een typisch Amerikaans genre sinds Bonnie and Clyde (1967) en Easy Rider (1969). De vooral witte en extraverte jongeren blowen, drinken, steken vuurwerk af, dansen, ravotten, luisteren muziek. Het is feestelijk gespeeld en gefilmd, alsof je bijna drie uur naar mooie instagramfoto’s en videoclips kijkt.
Toch zijn de jonge wolven niet vrij. Ze werken voor Krystal (Riley Keough). Met hun zielige levensverhalen, vaak aangedikt of verzonnen, verkopen ze tijdschriftabonnementen. Een deel van het geld mogen ze houden, maar het meeste gaat naar Krystal, die zelf weinig doet en zich in een witte cabriolet laat rondrijden door Jake. Wie het minste verkoopt wordt publiekelijk vernederd op “losersdag”.
Bij roadmovies gaat het om de reis, maar vaak is er ook vagelijk sprake van een bestemming. Nu niet. Er is geen toekomst, geen doel. Alleen het nu bestaat. Dat klinkt fijn en hedonistisch, en je zou graag weer 21 zijn en je bij het clubje aansluiten, maar als je geen geld, familie en opleiding hebt dan is het leven vooral uitzichtloos en deprimerend. American Honey teert op romantiek, het verlangen naar zomer, op reis met vrienden, verliefdheid. Maar doordat er niets wordt ingelost (geen liefde, geen vriendschap, geen groter doel) en niets geleerd, haalt de harde werkelijkheid de romantiek in.
Star is zoet als honing, trekt zelfs een beer aan, maar de smaak van American Honey is bitter. De wereld mag er goed uitzien, maar uiteindelijk is het gewoon sneu als je er rond je twintigste alleen voor staat, en zelfs de bescheiden ambitie van ‘een eigen huis en kinderen’ mijlenver weg lijkt. Een fraaie, hedendaagse illustratie van het failliet van de Amerikaanse Droom.
Geschreven voor i-D, zie hier.