Het overlijden van The Queen bracht behalve massale rouw ook een royale stroom aan nieuwsberichten op gang. Welk vorstelijk jargon viel daarbij op?
Op het moment dat het 96-jarige koninklijke hart ermee ophield, en het tweede elizabethaanse tijdperk ten einde kwam, trad Operation London Bridge in werking, een draaiboek vanaf het overlijden op 8 september (D-Day genoemd) tot aan de uitvaart op de 19de (D+11). De dag van de begrafenis is een speciaal ingelaste nationale vrije dag, een zogenoemde bankholiday, omdat banken en beurzen dan gesloten zijn.
Omdat Hare Majesteit in Schotland heenging, werd Operation Unicorn gestart, de missie om haar terug naar Engeland te brengen. De eenhoorn is Schotlands nationale dier. Elizabeth wordt bijgezet in de King George VI-herdenkingskapel op Windsor Castle, dat eigendom is van de Kroon en dus van de staat. Het lichaam van een staatshoofd of ambtenaar te rusten leggen in een overheidsgebouw, heet lying-in-state.
Het Britse koningshuis wordt The Firm genoemd, vanwege de economische waarde die het vertegenwoordigt. De netto-inkomsten aan overheidssteun (de Sovereign Grant) en winst op vermogen worden geschat op 2,1 miljard euro per jaar. Dat de Britse dynastie een grote populariteit geniet, bleek in juni bij de grootse viering van het platina jubileum van de vorstin.
Kroonprins Charles (73) werd na zijn moeders dood automatisch koning. De officiële proclamatie door de toetredingsraad vond plaats op zaterdagochtend 10 september (D+2) in Londen. Na het voorlezen van de toetredingsproclamatie riepen de raadsleden ‘God save the King!’, en ondertekenden de leden van de platformfractie het document, onder wie Charles’ vrouw Camilla, die vanaf heden de titel koningin-gemalin zal dragen. De leden van het Britse Lagerhuis legden later die dag de eed van trouw af aan de koning.
Karel III was reeds prins-regent, wat betekent dat hij vorstelijke taken waarnam, zoals het voorlezen van de troonrede op 10 mei (D-121). Vanwege zijn hoge leeftijd werd hij door correspondent Patrick van IJzendoorn behalve een ‘bejaarde vorst’ ook een tussenkoning genoemd. Charles kwam ooit in opspraak door handgeschreven briefjes waarmee hij zich met de politiek bemoeide. De in zwarte inkt gekrabbelde berichten staan te boek als de Black Spider Memos.
In een artikel over de macht van Charles komen koninklijke voorrechten ter sprake. Zo heeft de Britse monarch het recht alle walvissen, dolfijnen en steuren in Britse wateren op te eisen. Dat geldt ook voor de knobbelzwaan, de huis-tuin-en-keukenzwaan. Wil het parlement deze voorrechten aanpassen, dan is koninklijke goedkeuring nodig.
Wat niet op koninklijke goedkeuring kan rekenen, is moderne architectuur. Tijdens een speech voor de Royal Institute of British Architects in 1984 noemde Charles een uitbouw van de National Gallery, ontworpen door een Duitse modernist, een ‘monsterlijke karbonkel’. Dat woord heeft volgens de Van Dale meerdere betekenissen, waarvan de prins niet een ‘edelsteen, een hoogrode granaat of robijn’ bedoelde, maar een ‘opeenhoping van steenpuisten die samen een grote steenpuist vormen die tot in het onderhuids bindweefsel reikt’. De uitspraak van de kroonprins leidde in het Verenigd Koninkrijk tot de jaarlijkse uitreiking van de karbonkelbokaal voor het lelijkste gebouw. Het moment dat Charles III zelf de kroon krijgt uitgereikt tijdens de kroning, kan nog maanden op zich laten wachten (D+?).
Geschreven voor de Volkskrant, zie hier.